Al acht jaar is Arend bestuurder bij Pameijer in Rotterdam, een organisatie die zich inzet voor mensen met een verstandelijke of psychische beperking. Daarnaast is hij actief als bestuurder bij de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) en lid van het bestuur van de Stichting Arbeidsmarkt Gehandicaptenzorg (StAG). Lees hoe hij met bevlogenheid vertelt over zijn werk, drijfveren en de uitdagingen in de sector.
Van financiële dienstverlening naar maatschappelijk leiderschap
Arend begon zijn loopbaan bij PwC, maakte daarna de overstap naar de GGZ, werkte in een algemeen ziekenhuis, en vond uiteindelijk zijn plek bij Pameijer in de GGZ en in de gehandicaptenzorg. “Ik ben maatschappelijk betrokken en ik wil van betekenis zijn,” zegt hij. “Het is goed werk om aan een organisatie verbonden te zijn die zich inzet voor mensen die minder makkelijk aansluiting vinden in de maatschappij. Om juist die mensen te helpen aan hun eigen plek in de samenleving. ” Zijn liefde voor Rotterdam – de stad waar hij geboren en getogen is – speelt hierin een grote rol. “Pameijer zit in alle hoeken en gaten van de stad. En Rotterdam is ruig en eerlijk. Dat past bij mij. Maar het is ook een stad waar het niet altijd makkelijk is om mee te komen. Zeker als je een beperking hebt.” Bij Pameijer heeft Arend geleerd hoe waardevol meedoen is – voor iedereen.
“Iedereen heeft zijn beperkingen én talenten. Het is prachtig om te mogen werken voor mensen die minder makkelijk aansluiting vinden bij de maatschappij.” – Arend Vreugdenhil
Een betekenisvol leven begint bij gezien worden
De rode draad in Arends visie: ieder mens verdient het om mee te doen en ertoe te doen. Dat geldt zowel voor cliënten als medewerkers. Arend feliciteert dan ook mensen op het moment dat ze de stap naar de gehandicaptenzorg maken. “Je leert een vak; mensen faciliteren in hun ontwikkeling. Maar je leert ook iets over het leven zelf en hoe belangrijk het is om dat waardevol vorm te geven.”
“Als je ooit wil veranderen, ga in de gehandicaptenzorg werken. Je leert een vak, maar ook hoe mooi, kwetsbaar en uitdagend het leven is.” – Arend Vreugdenhil
Veranderende samenleving, grotere uitdagingen
Als hij terugkijkt op de afgelopen jaren in de sector, herkent hij twee belangrijke ontwikkelingen. De eerste: de maatschappij is complexer geworden. “We zeggen vaak ‘de zorg is zwaarder geworden’, maar ik denk dat de samenleving veranderd is: individualistischer, digitaler, ruwer. Dat maakt het moeilijker voor mensen om aansluiting te vinden – zeker als je een beperking hebt. Als sector willen we uiteraard graag dat iedereen meedoet in de samenleving, maar die uitdaging is de afgelopen jaren niet makkelijker geworden.” De tweede: de krapte op de arbeidsmarkt. Mensen hebben meer keuzevrijheid, waardoor het een uitdaging is om goede mensen te binden, te behouden en sterke teams te bouwen.
Van zorgen voor, naar zorgen met
Wat betekent dit voor de toekomst van de gehandicaptenzorg? Volgens Arend ligt de sleutel in mensen begeleiden naar hun eigen persoonlijke netwerk. “Niet meer zorgen voor, maar zorgen dat en zorgen met. Je helpt mensen, faciliteert ze in hun rol in de samenleving en in hun persoonlijke relaties.” Het draait om ontwikkeling en zelfstandigheid. “En daar is de gehandicaptenzorg wel koploper in.” We experimenteren met zorgtaken ´anders vast te houden´ om ze meer te richten op, hoe iemand zijn eigen zelfstandigheid en sociale relaties krijgt. Want als je een netwerk hebt hoe klein misschien ook, dan kan je je talenten in welke vorm dan ook inzetten en je thuis voelen.
De kunst van organisaties in de gehandicaptenzorg is om de samenleving voor cliënten zo vorm te geven met werk, een huis of school, zodat ze goed kunnen aansluiten bij anderen. “De samenleving wordt overzichtelijker als je anderen leert kennen en een netwerk hebt waarin je je veilig voelt. Daar dragen wij aan bij,” aldus Arend. Zo werken ze bij Pameijer met buurtcirkels en werkpaden waarbij cliënten stap voor stap toe groeien naar werk – betaald of vrijwillig – en meer sociale verbinding.
“Inclusie meer dan ‘iedereen erbij betrekken’. Inclusie is dat je ook je eigen kwetsbaarheid herkent. Iedereen heeft zijn valkuilen, krachten en talenten – dat zijn mensen.” – Arend Vreugdenhil
Technologie als hulpmiddel, niet als doel
Digitalisering en AI spelen ook een groeiende rol in de zorg. Om deel te nemen aan de maatschappij is technologie nu veel belangrijker geworden. Volgens Arend is het de taak van zorgorganisaties om cliënten en medewerkers te leren omgaan met technologie, zodat technologie benut kan worden om menselijkheid te versterken. “Je hebt tegenwoordig sokken die meten hoe iemand zich voelt. Dat is mooi, maar technologie moet altijd in dienst staan van menselijk contact. Een sok maakt je niet gelukkig, een écht gesprek wel.”
Gezondheid bespreekbaar maken
Er is steeds meer bekend over de impact van iemands gezondheid op het werk. Gezondheid omvat ook onderwerpen die minder vaak besproken worden. Denk aan hormonale klachten, de overgang en menopauze. Dergelijke fysieke klachten hebben grote invloed op de inzetbaarheid. Daarom is het belangrijk om ook voor dit soort onderwerpen extra aandacht te vragen. “Je kunt pas veilig werken als je belangrijke zaken zoals je lichamelijk functioneren ook bespreekbaar kunt maken.” In de cao-onderhandelingen waaraan Arend deelnam, is afgesproken dat dit soort onderwerpen extra aandacht moeten krijgen. “Niet iedereen is bekend met wat er allemaal in het lichaam gebeurt. Als er meer bekendheid over komt, wordt het misschien ook makkelijker om klachten te herkennen en erover te praten. ” Een goed gesprek vormt daarvoor de basis. Als voorbeeld noemt Arend de frequente reflectiegesprekken bij Pameijer, waarin aandacht is voor wat er goed gaat, wat minder en voor hoe iemand in z´n vel zit. De frequentie van zo´n open gesprek is daarbij belangrijk. “Het is niet alleen een goed gesprek, maar het gaat om een cultuur waarin je gezien wordt, erkend wordt en waarin vertrouwen centraal staat.”
Tip: een gesprek wint in kwaliteit als het echt concreet over een onderwerp gaat. Ga op zoek naar een vorm om gesprekken goed en frequent vorm te geven. Je vindt tips op deze pagina.
Toekomstvisie
Arends toekomstwens voor de gehandicaptenzorg? Dat we een aantrekkelijke sector zijn die staat voor meedoen en daarom sociale relaties faciliteert en stimuleert. Een sector die durft te staan voor wat er wél mogelijk is. Ja, het is uitdagend en niet altijd makkelijk, maar juist daarin ligt de kracht van dit vak. Het neerzetten van een eerlijk perspectief, dát is leiderschap. Toon lef, enthousiasme en menselijkheid. Zet je in voor het creëren van sociale netwerken en een samenleving waarin iedereen mee mag doen. “Als we daarin geloven, en daarin blijven investeren, dan maken we samen een samenleving waarin iedereen van waarde is.”
“Hoe mooi zou het zijn als de gehandicaptenzorg bekend staat als een sector die persoonlijke en sociale verbinding faciliteert en stimuleert? Dat maakt het niet alleen betekenisvol voor cliënten, maar ook aantrekkelijk voor nieuwe medewerkers die daar actief aan willen bijdragen.” – Arend Vreugdenhil